Je stem kwijt?
Sluimerend voel je al de eerste signalen...keelpijn, kriebelhoest of een verkoudheid aankomen. Je stem klinkt hees, wat krakerig, klinkt laag en valt ook nog eens weg. Praten gaat het fijnst fluisterend, maar is dat wel goed? Wat moet ik doen?
Je merkt dat de kwaliteit van je stem achteruit gaat. Hierbij kan je stem minder helder klinken, er kan een kraak in je stem te horen zijn of je kunt je stem kwijt zijn. We spreken al van stemproblemen op het moment dat je een klein beetje hees of schor bent. Volledig je stem kwijt zijn, is dus een extreme vorm van heesheid.
Oorzaken van een hese stem
- Verkeerd stemgebruik
- Veel en hard spreken
- Roken
- Verkoudheid of griep
- Droge lucht door airconditioning of verwarming
- Hard en verkeerd zingen
- Medicijngebruik
- Stress
- Poliepen
- Hormonen
Hoe ontstaan mijn stemklachten?
Je stembanden worden door een laagje slijmvlies beschermd tegen ziektekiemen. Op het moment dat deze slijmvliezen uitdrogen, krijgen bacteriën en virussen vrij spel waardoor stem- en keelklachten op de loer liggen. Virussen kunnen bijvoorbeeld een verkoudheid veroorzaken, waardoor de slijmvliezen kunnen opzwellen. Hierdoor kunnen je stembanden minder goed bewegen en van invloed zijn op je stemgeluid. Alle veranderingen en invloeden op je stemplooien en slijmvliezen hebben direct invloed op je stem.
Tips om te voorkomen dat je je stem kwijt raakt
- Drink voldoende water. Genoeg water drinken is heel belangrijk voor je keel en stembanden, zodat de slijmvliezen goed gehydrateerd blijven, waardoor de beschermingslagen hun werk goed kunnen blijven doen.
- Stop met roken. Roken is een erg ongezonde verslaving die ook erg slecht is voor je stem. De rook van een sigaret kan ervoor zorgen dat je slijmvliezen gaan ontsteken en dat je stembanden gaan irriteren. Daarnaast kan er door de rook vocht onder het slijmvlies terechtkomen, waardoor de zogenaamde zware rokersstem ontstaat.
- Vermijd het drinken van alcohol. Een biertje of wijntje op zijn tijd mag best, maar doe dit met mate. Alcoholische dranken drogen namelijk het beschermende slijmvlies van je stembanden uit, waardoor bacteriën en virussen vrij spel krijgen.
- Probeer zo veel mogelijk door je neus te ademen. Ademen door je mond kan er voor zorgen dat je slijmvliezen uitdrogen, waardoor je last kunt krijgen van je stem.
- Vermijd fluisteren. Er wordt door veel mensen gedacht dat je je stem ontlast als je fluistert, maar dit is niet het geval. Door te fluisteren forceer je de stem, waardoor je sneller klachten ervaart.
- Zorg voor voldoende rust. Net als dat dit voor alle spieren in je lichaam werkt, is dit ook voor je stem het beste medicijn. Heb je een dag heel erg veel gepraat of gezongen? Geef je stem daarna voldoende rust.
Een overslaande stem, wat nu?
Een overslaande stem is een bekend stemprobleem, waarbij je de controle over je stem kwijt bent. Ineens kan je geen geluid meer uitbrengen of klinkt je stem opeens veel hoger. Een overslaande stem kan verschillende oorzaken hebben, namelijk overbelasting, invloed van pubertijd of spanningen.
Overbelaste stembanden
De belangrijkste oorzaak van een overslaande stem is overmatig gebruik van je stem. Hiermee bedoelen we te hard en/of te veel achter elkaar praten of zingen. Je stem raakt hierdoor vermoeid en overbelast, waardoor deze over kan slaan. Mensen die veel van hun stem vragen hebben een grotere kans, dat ze te maken krijgen met stemproblemen. Bij bepaalde beroepen als leraren, vertegenwoordigers en presentatoren wordt er zelfs gesproken over een beroepsziekte. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat meer dan 50% van de leraren tijdens hun carrière last heeft van stemklachten. Bij 20% van de leraren leidt dit zelfs tot ziekmelding.
Puberteit
Tijdens de puberteit krijgen jongens een lagere stem wanneer ze de de baard in de keel krijgen. Het strottenhoofd groeit waardoor de stembanden langer worden en hierdoor wordt de stem lager. Door de verandering van de stembanden kan de stem tijdens deze ontwikkeling gemakkelijk overslaan.
Overgang van spreekstem naar kopstem
Tijdens het zingen kan je stem ook gemakkelijk overslaan. Dit kan komen door de overgang van je spreekstem naar je kopstem. Als je een net te hoge noot nog in je spreekstem probeert te halen terwijl je deze eigenlijk in je kopstem zou moeten zingen, dan kan je stem overslaan. Ook als je te veel of juist te weinig adem pakt tijdens het zingen, kan je stem overslaan.
Spanning
Te veel spanning kan ervoor zorgen dat je stem hoger en onregelmatiger wordt, waardoor deze sneller kan overslaan.
Tips om te voorkomen dat je stem overslaat
- Zorg voor een lage ademhaling. Een lage ademhaling wil zeggen, dat je leert ademen vanuit je buik. Op deze manier haal je dieper adem en dit kan helpen om je stem sterker te maken.
- Duidelijk articuleren. Door langzaam te praten en duidelijk te articuleren kun je voorkomen dat je stem overslaat. Ga vooral niet heel erg snel praten, maar probeer ook niet te aarzelen omdat je dan over woorden kunt gaan struikelen. Rustig doorpraten is het beste.
- Voorkom het verheffen van je stem. Probeer niet met een lagere of hogere stem te praten. Om een overslaande stem te voorkomen is het het beste om op je normale toonhoogte te praten.
- Drink voldoende water. Door ervoor te zorgen dat je slijmvliezen goed gehydrateerd blijven zal je minder snel last krijgen van stemproblemen.
- Zorg voor een goede warming-up. Voordat je gaat sporten warm je ook je spieren op. Warm dus ook je stem op voordat je gaat zingen of langdurig gaat praten.
- Voor iedereen is het anders, maar over het algemeen kan het verstandig zijn om melk, zoete dranken en/of vettig eten over te slaan, deze producten zorgen voor extra slijmvorming wat slikken lastiger kan maken.
